Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi’nin (SU Gender) de partner olarak yer aldığı RESISTIRÉ (Salgınlarla Ortak, Yaratıcı, Kapsayıcı ve Sürdürülebilir Stratejilerle Baş Etme) ikinci döngü araştırma raporu, üye devletlerin NextGenerationEU (YeniNesilAB) fonlarına erişmek için hazırlamaları gereken Ulusal Toparlanma ve Dayanıklılık Planlarını (NRRP'ler) yakından inceliyor.
NextGenerationEU (YeniNesilAB), COVID-19 pandemisinin neden olduğu ekonomik ve sosyal hasarın onarılmasına yardımcı olmak için hazırlanan 800 milyar Euro'luk bir toparlanma planı.
Raporda, toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikleri azaltmak için çok az az sayıda önlemin alındığı, alınan sınırlı önlemin de çoğunlukla iş, eğitim ve bakım alanlarında olduğu, karar alma süreçleri, politika ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet gibi diğer alanlarda çarpıcı biçimde eksikler olduğu vurgulanıyor.
Ülke bazında bu planlar onaylanmış ve hayata geçmeye başlamış olsa da planların uygulama ve izleme süreçlerinde toplumsal cinsiyet perspektifini dahil etmek için geç olmadığını hatırlatan rapor, toplumsal cinsiyet perspektifinin NRRP ile ilgili tüm süreçlere dahil edilmesinin AB'nin toplumsal cinsiyet eşitliği hedefleri bağlamında önemine dikkat çekiyor.
Toplumsal cinsiyet eşitliği bir hedef olarak belirtilse de çok az NRRP bu hedefi hayata geçiriyor
NRRP çerçeve yönetmeliği, "toplumsal cinsiyet eşitliği ve herkes için eşit fırsatlar ile bu hedeflerin ana akım haline getirilmesinin, toparlanma ve dayanıklılık planlarının hazırlanması ve uygulanması boyunca dikkate alınması ve teşvik edilmesi gerektiğini" belirtiyor.
RESISTIRÉ raporu, bu çerçevenin uygulamada yeterince karşılık bulmadığını gösteriyor. Ulusal raporlarda, toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikler, sıklıkla sadece genel geçer ifadelerle veya bağlama dair yapılan bir açıklama düzeyinde ele alınırken, bu eşitsizliklere ilişkin somut çözüm önerileri yer almıyor.
Bunun yanı sıra, Ulusal Planlarda toplumsal cinsiyetin, yaş, sosyal sınıf, etnisite gibi diğer faktörlerle birlikte düşünülmektense ayrı olarak ele alındığı görülüyor. Geliştirilen politikalar, kesişimsel deneyimleri tanıyan bir çerçeveden yoksunlarsa, toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri ile mücadelede başarılı olma şansları düşük olur.
Ulusal Planlar, aynı zamanda toplumsal cinsiyete dair kalıp yargılar da içeriyor: kadınların işgücü piyasasına erişimi, daha düşük ücretlere çalışmaları veya kariyerlerinde karşılaştıkları zorluklar, basitçe beceri, eğitim veya (eril) yönetim becerileri eksikliğine bağlanıyor.
NRRP'lerin uygulanmasına toplumsal cinsiyet bakış açısını dahil etmenin zamanı geldi
Aralarında Sabancı Üniversitesi de dahil olmak üzere 9 ülkeden 10 kurumun oluşturduğu bir konsorsiyum tarafından yürütülenRESISTIRÉ projesi, COVID-19 salgınının yarattığı sosyal eşitsizliklerin Türkiye’nin de dahil olduğu 31 ülkedeki (27 AB ülkesi, Sırbistan, Türkiye, İzlanda ve İngiltere) davranışsal, toplumsal ve ekonomik etkilerini ve bunlara karşı geliştirilen politikaları toplumsal cinsiyet ve diğer eşitsizliklerin kesişim noktalarına odaklanan 'gender+/toplumsal cinsiyet+' perspektifinden incelemeyi ve bireysel ve toplumsal dayanıklılığı artırmaya yönelik çalışmalar yapmayı amaçlıyor. RESISTIRE projesi, bu kapsamda izleme ve araştırma çalışması yapıyor, uygulamaya yönelik iç görüler geliştiriyor, ve karar alıcılar, sivil toplum kuruluşları ve sosyal paydaşlar tarafından farklı politika alanlarında hayata geçirilmek üzere çözüm önerileri üretiyor.
RESISTIRÉ projesinin ilk döngüsü, pandemiye yönelik geliştirilen ilk politikaların nadiren toplumsal cinsiyeti ana akımlaştırdığı ve yalnızca birkaç durumda toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlikleri ele almaya çalıştıklarını ortaya koydu. İkinci döngü sonrası hazırlanın bu yeni rapor da, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini azaltmaya yönelik politikalar açısından daha parlak bir resim çizmiyor.
Planlar mevcut halleriyle kabul edilmiş olsa da, sonraki adımların toplumsal cinsiyet bakış açısını içermesi kritik önem taşıyor. RESISTIRÉ, NRRP'lerin uygulanması ve izlenmesinde toplumsal cinsiyet bakış açısının dahil edilmesi için Eylül 2022 itibariyle bir dizi politika önerisi yayımlayacak.