Kara delikler, ışık yaymayan ve yakın çevresindeki maddeye hükmeden gizemli yapılar olarak hayatımızda yer alıyor. Kendi ışığı ile gözlenemeyen kara deliklerin varlığı bugüne kadar dolaylı yollarla anlaşılmaktaydı. Olay Ufku Teleskobu (Event Horizon Telescope) adlı projenin ilk sonuçları 10 Nisan 2019 çarşamba günü paylaşıldı ve dünya çapında geniş yankı buldu. Bu önemli gelişmeyi takip eden milyonlarca kişiden olan Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Ersin Göğüş ve Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Psikoloji programı 2. sınıf öğrencisi İklim Keleşoğlu izlenimlerini gazeteSU için aktardılar.
Ersin Göğüş:
Bilim adına muhteşem bir gelişmeye tanıklık ediyoruz. Öncelikle kara deliklerin karanlık bölümünü ilk kez gözlüyoruz. Elde edilen sonuçla Einstein’in kütle çekim kuramına yeni bir kanıt eklenmiş oldu. Gözlenen devasa kara delik dünyaya 55 milyon ışık yılı yani 500,000,000,000,000,000,000 km uzaklıkta. Onca mesafeden bir kara deliğin resmini elde ediyor olmamız yeni gözlem teknikleri ve veri bilimi için de çok önemli başarı. Paylaşılan resim bana 50 yıl önce Ay yüzeyine ayak basan Neil Armstrong’un cümlesini hatırlattı; insan için küçük ancak insanlık için büyük adım. Gelişen gözlem ve veri teknolojileri ile önümüzdeki yıllarda kara delikleri daha yakından tanıyacağız.
İklim Keleşoğlu:
Carl Sagan, dünyamızın makro ölçekte ne kadar minik olduğunu gösterdiği bir fotoğrafta ona “Soluk Mavi Nokta” demişti. Ondan 29 yıl sonra bugün, Dünya’dan çok uzaktaki bu “bulanık kara delik” fotoğrafı ile bilim tarihinde geliştirilmiş bazı teorilerin doğrulandığı somut bir delil elde edilmiş oldu. Eşzamanlı olarak farklı noktalarda yapılan basın toplantılarında projenin amacından ve neden önemli olduğundan bahsedildi. Pek çok bilim insanının ortak vurgusu ise bu projenin farklı milletlerden oluşmuş bağımsız gruplar ile yapıldığıydı. Verdikleri mesajda, politik çıkarlardan bağımsız, bilimin merkeze oturtulması, uluslararası olması ve gereken desteğin verilmesi çağrısında bulundular. Gökbilim alanında çalışanların deneyimlerine göre pek çoğu şu konuda hemfikirler: Dünya’dan, yani hayali sınırlarla kaplı bu gezegenden uzaklaştıkça, gözlerinin önünde küçülen bu küreye baktıklarında tüm insanlığı bir ve bütün görüyorlar. Bu toplantıda da vurgulanan, farklı milletlerin ortak amaç için birlikte çalışması ve bilimin her anlamda sınır tanımazlığının, örnek alınması gereken bir yaklaşım olduğuydu. Carl Sagan’ın dediği gibi, “Anlaşılmazlığımızın içinde, tüm bu muazzamlıkta, yardım için hiçbir ipucu başka bir yerden gelmeyecek; bizi kendimizden kurtarmak için.”
Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Ersin Göğüş 10 Nisan 2019 Çarşamba günü NTV "Bana Söz Ver" programında Simge Fıstıkoğlu'nun kara delik hakkındaki sorularını yanıtladı. Yayın kaydına aşağıdan ulaşabilirsiniz.