Ticaret, sanayi gibi alanlarda sermaye koyarak bir işi yapmaya girişen, kâr amacıyla riski üzerine alan kişi olarak tanımlanan girişimciler, ekonomi canlandırmada önemli bir role sahiptir.
Zor ve karmaşık bir iş olan girişimcilik, yeni iş olanakları yaratması, ürün, hizmet ve süreçlerde yenilik getirmesi, mevcut pazarda karşılanmayan tüketici isteklerini karşılaması nedeniyle ekonomilerde önem kazanırlar. Yenilikçi ve yaratıcı olmak, esneklik, risk alabilmek, öngörülü olmak girişimciliğin temel başarı etkenlerini oluşturur. Başarılı girişimler önemli yeniliklerin ve ilerlemelerin kapılarını açarken, birçok girişim de başarısızlıkla sonuçlanır.
Girişimciler “Ceylanlar”, “Kokarcalar”, “Yunuslar” ve “Kelebekler” olmak üzere 4 tipte gruplanıyor. Ceylanlar hızlı büyüyen şirketler, Kokarcalar şirket içindeki girişimciler, Yunuslar sosyal girişimciler ve Kelebekler ise berber, bakkal vb. gibi birçok küçük işletme sahibidir.
Türkiye’de mevcutta bulunan şirketler ve yeni kurulan girişimler de kurucularının özellikleri, kurulan yapının amacı, büyüme hedefleri, kurumsallaşma yapısı, şirket amacının hayata geçirilişi sırasındaki süreçlerin özellikleri ve şirketin kaynaklarına bakılarak bu farklı kategorilerde sınıflandırılabilir.
Ülkelerarası ekonomik büyümeler karşılaştırıldığında girişimciliğin ve ekonomik kalkınmanın temelinde ceylanların olduğu görülüyor. Türkiye’de hâkim olan kelebeklerdir, belki sayısal olarak da olmaya devam edebileceklerdir. Ekonomik gelişme için önemli olan, Ceylanlar’ın ortaya çıkması ve bu şirketlerin sürdürülebilir olmasıdır.
Dünyada hızla artan ve önemli görülen Yunuslar’ın da gelecekte Türkiye’de şanslı bir kategori olarak karşımıza çıkabilir. Türkiye, sosyal sorunlar açısından OECD ülkeleri arasında birçok alanda açık ara önde yer alıyor. Bu sorunların çözülebilmesi için dünyada olduğu gibi sosyal girişimcilerin Türkiye’de de aktif rol alacakları öngörülebilir. Sosyal girişimciler toplumun önde gelen sorunlarına yenilikçi çözümler getirirler. Ticari girişimciler gibi yaklaşımlarında sorun ve fırsatları fark etme, doğru değerlendirme, risk alma ve yenilikçi yollarla çözümleme yollarına gider; kendilerini sözkonusu sosyal sorunun çözümüne adarlar.
Sosyal girişimciler, ele aldıkları alanlarda benzer vakaları tek tek düzeltmektense toptan değişim yaratırlar, çözümlerini yaygınlaştırarak uzun vadede sorunun ortadan kaldırmayı hedeflerler. Sosyal girişimciler bir anlamda, harekete geçilirse her şeyin mümkün olduğunu kanıtlayan rol modelleridir ve yerel değişim yaratıcılarının liderleridir. Sosyal girişimciler toplumsal dönüşümün önemli araçlarıdır.
Sabancı Üniversitesi’nde Girişimcilik
Türkiye’nin ilk bölümsüz üniversitesi olan Sabancı Üniversitesi, eğitim dünyasına girişimcilik ruhuyla bir yenilik getirdi. Sabancı Üniversitesi; akademik faaliyetlerinde ve toplumla etkileşiminde girişimcilik konusuna özel bir önem verdi.
Ülke ekonomisine katma değer sağlayacak girişimciler yetiştirmek, girişimcilere destek olmayı amaç edindi. Bu amaçla ilk olarak, 1999 yılında Yönetim Bilimleri Fakültesi’nde “Girişimcilik” dersleri verilmeye başlandı. 2001 yılında girişimcilik alanında ilk kapsamlı akademik çalışma olan “Türkiye’de Girişimcilik” kitap olarak basıldı. 2002 yılında yine bir ilke imza atıldı ve MBA öğrencileri ödev olarak şirket kurdular. 2003 yılında Sabancı Üniversitesi’nin girişimcilik eğitimleri daha geniş bir yelpazede sürdürmek üzere Akbank desteğiyle “Akbank Girişimci Geliştirme Programı”nı hayata geçirdi.
Öncelikle Sabancı Üniversitesi içinden çıkan iş fikirleri ve girişimleri desteklemek amacıyla da 2006 yılında, Sabancı Üniversitesi tarafından Türkiye’nin ilk teknoloji ticarileştirme/hızlandırma ve çekirdek fon şirketi İnovent kuruldu. Aynı yıl Sabancı Üniversitesi bünyesinde Ulusal İnovasyon Girişimi de kuruldu. Sabancı Üniversitesi girişimciliğe verdiği önemi 2013 yılında Türkiye’de ilk defa başlatılan Girişimcilik Yan Dal Programı ile bir kez daha gösterdi. Eğitimde girişimci rolünü bir kez daha ortaya koydu. Bunların yanı sıra Sabancı Üniversitesi girişimcilik ve sosyal girişimcilik alanında birçok uluslararası toplantı ve etkinliği de evsahipliği yaparak bu alandaki yetkinliğini uluslararası arenada da kanıtladı.
Sabancı Üniversitesi, kuruluşundan bu yana sürdürdüğü girişimcilik faaliyetlerini 2013 yılında tek çatı altında toplayarak, Araştırma ve Lisansüstü Politikalar Direktörlüğü çatısı altında “Sabancı Üniversitesi Girişimcilik Kurulu”nu hayata geçirdi.
Sabancı Üniversitesi Girişimcilik Kurulu, bugün sadece Sabancı Üniversitesi bünyesinden çıkan girişimlerin değil, tüm Türkiye’den gelen girişimcilerin doğru fırsatı doğru iş modeli ve kurguyla doğru ekiple yapmasına destek oluyor. Girişim sayısı ve kalitesini arttırıyor. Geleceğin başarılı girişimcilerinive meleklerini yetiştiriyor.
Sabancı Üniversitesi 1999’dan bugüne kadar yaptığı çalışmalar sonucunda, Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı tarafından 2012’den beri hazırlanan “Üniversitelerarası Girişimcilik ve Yenilikçilik Endeksi”nde;
• 2012 yılında “Türkiye’nin En Girişimci ve Yenilikçi Üniversitesi”,
• 2013 ve 2014 yıllarında, “Türkiye’nin En Girişimci ve Yenilikçi” vakıf üniversitesi,
• 2015 yılında tekrar "Türkiye’nin En Girişimci ve Yenilikçi Üniversitesi" oldu.