Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi (MDBF) Öğretim Üyesi Erhan Budak’ın projesi TÜBİTAK 1001 desteği almaya hak kazandı. Erhan Budak’ın, yeni bilgiler üretilmesi, bilimsel yorumların yapılması veya teknolojik problemlerin çözümlenmesi için bilimsel esaslara uygun olan projeleri desteklemeyi hedefleyen 1001 Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamındadesteklenmesine karar verilen projesi “Talaşlı İmalat Süreçlerinde Modelleme ve Veri Analizine Dayanan Yeni Bir Hata Teşhisi Yönteminin Geliştirilmesi” başlığını taşıyor.
Söz konusu bu projenin ana hedefi insansız imalatı mümkün kılmak için üretim tezgahlarının otonom çalışabilmesini sağlayacak akıllı sistemlerin geliştirilmesi olarak belirtiliyor. COVID-19 nedeniyle üretim sanayilerinde yaşanan sorunlar insansız imalatın önemini bir kez daha gösterdi. Talaşlı imalat görece olarak hassas ve yüksek kalitede parçaların üretiminde kullanılan bir üretim süreci. Otomotiv, havacılık, savunma, enerji vb. sektörlerde yaygın olarak kullanılan bu süreçlerde akıllı üretim yöntemlerinin kullanılması önemli avantajlar sağlayacak potansiyele sahip. Aslında tamamen bilgisayar destekli (CAM) olarak programlanan ve bilgisayar kontrolu (CNC) ile çalışan takım tezgahlarının üretimi insansız sürdürebilmesine engel olan faktör operasyon sırasında yaşanan hatalar. Kalite sorunlarına ve ileri safhalarda tezgahlarda hasara bile yol açabilen bu hatalar sensör verlerine dayanan süreç izleme (process monitoring) sistemleri tarafından tesbit edilip gerekli düzeltmeler yapılabilir.
Bu projenin amacı talaşlı imalat süreçlerinde değişik nedenlerden kaynaklanabilecek hataların modelleme, simülasyon ve veri analizi yöntemlerinin birleştirilmesi yoluyla tespit ve teşhis edilmesini sağlayacak bir yöntem geliştirilmesi olarak ifade ediliyor. Önemli bir yenilik süreç modellerinin süreç izleme ve hata tesbiti için kullanılması olacak.
Hemen bütün izleme sistemlerinde ölçüm yoluyla elde edilen referans veriler bu çalışmada simülasyonların yardımı ile oluşturulacak. Bunun nedeni farklı hatalar için sinyallerin simüle edilmesi ve bir veri tabanında toplanarak hata teşhisinde kullanılacak olması. Böylece hata teşhisi için yüksek sayıda deney yapmaya gerek kalmayacak ve önerilen yöntem endüstriyel uygulamalarda pratik olarak kullanılabilecek. Bu yöntemin, günümüz imalat sanayilerinde kullanılan izleme sistemlerinin yapısından oldukça farklı bir yaklaşım olduğu belirtiliyor.
Projenin bir başka amacı ise sürekli hareket halinde olan üretim tezgahlarına yerleştirilmesi zor ve maliyetli sensörleri olabildiği kadar ortadan kaldırmak olarak vurgulanıyor.
MDBF Öğretim Üyesi Kemal Kılıç’ın araştırmacı olarak çalışacağı ve üç yıl sürecek bu projede yüksek lisans ve doktora öğrencileri de görev alacak.