Bir güzel ve iyi insanı, Tosun Terzioğlu’nu anıyoruz…
Nesrin Balkan
Üniversitemizin Kurucu Rektörü Tosun Terzioğlu’nu bir yıl önce bugün kaybettik. Tosun Bey Sabancı Üniversitesi’nin henüz temelinin atıldığı 1997 yılında rektör oldu. Bu görevi 12 yıl yürüttü. Sabancı Üniversitesi’nin eğitim sisteminin oluşturulması, bölümsüz ve disiplinlerarası yapı, akademik özgürlükler bildirgesi gibi üniversitemizin daha birçok ayırt edici özelliklerinin ortaya çıkmasında Tosun Terzioğlu’nun önemli bir rolü, liderliği, emeği var.
Biz Sabancı Üniversiteliler onu kampüsün her yanında sessiz, telaşsız adımlarla yürüyüşü ile görürdük. Tosun Beyin mütevazı liderliği, çok iyi bir dinleyici olması, en ciddi ortamlarda işin komik tarafını bulup yaptığı espriler kişiliği ile ilgili ilk aklıma gelen özellikler. Tosun Terzioğlu ile 17 yıl birlikte çalışma şansım oldu, görevim gereği verdiği yüzlerce röportajda, demeçte yanında oldum. Verdiği röportajlarda da sık sık vurguladığı gibi, öğrencilerin kendi ayakları üzerinde durabilen, soran, araştıran özgür düşünceli bireyler olarak yetişmesinin temel hedef olduğunu, Sabancı Üniversitesinin sisteminin buna göre oluşturulduğunu söylerdi. Merak etmenin, soru sormanın önemini, eğitimin, öğrenmenin karşılıklı olduğunu hocaların da öğrenciden çok şey öğrenebileceğini, önyargı ve kalıplaşmış düşünce ile beyinleri sınırlandırmanın insanın ilerlemesine engel olacağını dile getirirdi.
Tosun Beyin toprağı, ağacı, çiçekleri, bahçeyi çok sevdiğini, toprak ile uğraşmaktan hoşlandığını biliyoruz buna hepimiz şahidiz. Tosun Bey 1999 yılında kampüs inşaatının bitişi ile başlatılan peyzaj çalışmaları ile yakından ilgilenip, kampüste nereye hangi ağacın, hangi bitkinin dikileceğine karar verdiği için kampüsteki bütün ağaç ve bitkileri neredeyse ezbere bilirdi. Hatta Latince adları ile… Kampüsteki bitkilerde, ağaçlarda ve çiçeklerde de Tosun Beyin emeği, sevgisi vardır. Her yıl yeni gelen öğrencilere ve dileyen çalışanlara kampüs turları düzenler bitki örtüsü ve diğer doğal yapılar ile ilgili bilgi verirdi. İlk yıllardaki çorak görünümlü topraktan bugün giderek büyüyen binlerce ağaç ve bitki türlerinin olduğu yemyeşil kampüs görünümüne kavuştuğumuz için bunu keyifle ve gururla yapardı.
Tosun Bey toprak, bahçe, bitki sevgisini İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’ndan Kasım 2015’de çıkan, Deniz Kurtoğlu Eken tarafından projelendirilen ‘Bir Dünya İnsanı Tosun Terzioğlu’ adlı kitabın “Bahçe” başlıklı bölümünde şöyle dile getirmiş: “…. ister ağaçlar, isterse mevsimlik veya yıllık çiçekler veya bitkiler olsun bir yerde insanın arkadaşı, dostu gibidir. Tanıdığı gibidir. Başına neler geldiğini bilir. Başına gelenlerin bir kısmı da bizim yüzümüzden de olabilir, yaptığımız yanlışlardan da olabilir…” Tosun Bey aynı bölümde eğitim kurumlarını ağaca benzetiyor ve şöyle diyor; “Eğitim kurumları biraz zeytin ağacı gibidir, biliyorsunuz zeytin ağacı çok yaşar. Bakılmasa bile yaşayabilir. Pek öyle zeytin vermez ve böyle zamanlarda kırılıp çürümesi daha kolay olur ama bakıldığı zaman zeytin ağaçlarının çok geniş gölgeleri vardır. Üst tarafına doğru gayet sağlıklı ama ince dalları vardır. Üstü zeytin doludur. İşte o gençleştirme dedikleri bir operasyondur. Yani o gövdenin sağlamlığı üzerine devamlı bir yenilik yapılıyor. Ağaç belki yüzyıllık oluyor ama dikkatli bir şekilde budandığı ve bakıldığı zaman sanki yirmi-yirmibeş yıllık bir ağaç gibi gayet sağlıklı gözüküyor. Eğitim kurumları da ağaca benziyor. Ne kadar sağlam ne kadar iyi kurulursa kurulsun devamlı etrafına bakmak, kendine bakmak, kendini irdelemek, devamlı daha iyisini yapmak suretiyle yenilikler yapmak peşinde olmalı. Şöyle ki, bir eğitim kurumu, ‘Ben artık mükemmele vardım ve yapacağım yeni bir şey yok’ dediği zaman –hele bugünün dünyasında- zannediyorum dört-beş yıl içerisinde bulunduğu yerden hızla düşer. Bu kaçınılmazdır… … İyi eğitim kurumları her öğrencisinden bir şey öğrenir ve ona göre de kendini değiştirir ve geliştirir…”
Sabancı Üniversitesi kampüsünde yakında “Tosun Terzioğlu Bahçesi” olacak ve o bahçede öğrenciler, çalışanlar tüm Sabancı Üniversitesi Ailesi sakinleri dolaşacak, bir ağacın gölgesinde oturup kitabını okuyacak, sohbet edecek ya da düşüncelere dalıp hayaller kuracak. Tosun Bey de her zaman bizlerle olacak.
Şahane Hayat’ın kahramanı
Sinema ile yakından ilgilenenler hatırlayacaktır. Eski filmlerin yayınlandığı kanallarda zaman zaman gösterilir. Şahane Hayat “It’s a Wonderful Life” adlı bir film var. 1946 yapımı Frank Capra’nın filminde James Stewart’ın canlandırdığı bir iş insanı olan filmin kahramanının hiç yaşamamış olduğu bir dünyanın neye benzeyeceğinin gösterilmesi, bunun sonucunda da iş insanının aslında farkına varmadan Dünyayı olumlu yönde değiştirecek birçok şey yapmış olduğunu anlaması, yani 'şahane bir hayat' yaşamış olduğunun farkına varması anlatılıyor. Tosun Bey aramızdan ayrıldığından beri sık sık bu filmi düşünüyor ve Tosun Beyi o kahramanın yerine koyuyorum. Tosun Terzioğlu hiç yaşamamış olsaydı dünyamız ne olurdu, uzak yakın bir şekilde değdiği, etkilediği arkadaşları, öğrencileri, çalışanları, meslektaşları, ailesi, Sabancı Üniversitesi…binlerce binlerce insan, çiçek, ağaç… Ne olurdu? Nasıl olurdu?
Yaşam böyle bir şey, insanlar bu dünyaya gelip, geçerken iyi bir şey yapmışlarsa, insanlara dokunmuşlarsa her zaman yaşıyorlar, yaptıkları ile dilden dile dolaşıyor, her zaman iyilik ve güzellikle anılıyorlar. Sabancı Üniversitesi’nin her köşesinde izleri olan bu değerli ve güzel insanımız da her zaman yaşamaya devam edecek. Kampüsün çimeninde, bir öğrencinin kahkahasında, bir çiçeğin kokusunda, başarıdan başarıya koşan bir mezunumuzda, yemekhanede sıralarda, laboratuarlarda, Gösteri Merkezi sahnesinde…
‘Bir Dünya İnsanı Tosun Terzioğlu’ adlı kitaba yazdığı önsözü şöyle bitiriyor Tosun Bey: “Yıllar boyunca farklı milletlerden değişik insanlar tanıdım. Her tanıdığımı dinlemeye, onları anlamaya ve bir şeyler öğrenmeye özen gösterdim. ‘Bir Dünya İnsanı’ olarak nitelendirilmeye layık mıyım bilemem ama hep iyi bir insan olmaya gayret ettiğimi söyleyebilirim.”
İyi ve güzel insan Tosun Terzioğlu’nu hayatımıza kattıkları için minnetle, sevgi ve saygıyla anıyoruz, her zaman…