Türkiye'deki devlet kurumları, kalkınma bankaları, iş dernekleri ve profesyonel kadın ağları yerel şirketlerin yönetim kurullarında kadın oranının artırılması amacıyla eyleme geçiyor.
Katılımcılar şirket karar organlarında daha fazla kadın temsiliyeti sağlanmasını teşvik etmeye yönelik eylemler içeren bir yol haritası geliştirdi. Yol haritası, şirket yönetim kurullarında ve üst yönetimde farklı görüş ve deneyimlerin yer alması hedefini kurumsal yönetimin güçlendirilmesi ve finansal, çevresel ve sosyal performansın iyileştirilmesi amacıyla ilişkilendiriyor.
Türkiye'de borsaya kayıtlı şirketler yönetim kurullarında cinsiyet dengesi açısından küresel emsallerinin gerisinde yer almaktadır. Türkiye'de yönetim kurullarının yaklaşık %40'ı yalnızca erkeklerden oluşmaktadır.
Bu çalışmanın eşgüdümünü sağlayan Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu Direktörü Dr. Melsa Ararat şunları söyledi: "Katılımcı kurumların yol haritasının geliştirilmesi için hevesle sağladığı katkılar uygulamanın başarılı olacağına dair güven vermekte. Her katılımcının şirketlerin yönetim kurullarında ve lider kadrolarında kadınların temsil oranının iyileştirilmesine yönelik bakış açıları ve gerekçeleri farklı. Bu gerekçelerin arasında kemikleşmiş yönetim kurullarının tazelenerek daha etkili hale getirilmesi ve kadınların şirketlerin üst karar organlarında yer alması yoluyla kadınların iş hayatına etkili bir şekilde katılımının teşvik edilmesi yer alıyor. Uygulama sürecinin tamamıyla kapsayıcı olmasını öngörüyoruz ve yol haritasının geliştirilmesine katılan veya katılmayan ilgili tüm tarafları uygulama çabalarına katılmaya davet ediyoruz."
Yol haritası EBRD, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı; Sermaye Piyasası Kurulu; Borsa İstanbul; Uluslararası Finans Kuruluşu (IFC); iş örgütleri TÜSİAD, TOBB, Yüzde 30 Kulübü Türkiye, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi Türkiye Ağı, Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği ve profesyonel kadın ağları Kadın Girişimcileri Derneği KAGİDER, Women Corporate Directors ve Sabancı Üniversitesinin Bağımsız Kadın Direktörler Platformu ile ortaklık içerisinde geliştirilmiştir.
Yol haritasının uygulanması için Yönlendirme Grubunda yer alarak güçlerini birleştiren kurum ve girişimler aşağıdakileri gerçekleştirmek konusunda anlaşmaya varmıştır:
- yönetim kurullarında farklı görüş ve deneyimlerin ve kadınların yer almasının yararları hakkında farkındalığın arttırılması;
- eğitim, sertifika ve çıraklık programları vasıtasıyla "yönetim kurulunda yer almaya hazır" kadın aday havuzunun genişletilmesi ve görünür kılınması;
- şirketler için yönetim kuruluna aday gösterme süreçlerinin "yönetim kurulunda yer almaya hazır" kadınların sunacağı beceri ve yetkinlikleri hesaba katmasını temin eden bir "yönetim kurulu üyesi aday belirleme araç seti" nin hazırlanması; ve
- yetkin ve yetenekli kadınların temsili vasıtasıyla daha etkin yönetim kurullarının tesis edilmesini desteklemek ve teşvik etmek amacıyla uygulamaya konulabilecek düzenlemelerin ve yasal araçların tespit edilmesi.
Bu eylemler Türkiye'de kadınların iş hayatında lider rollerde yer almasını kolaylaştıracak bir ortam yaratmayı amaçlamaktadır. Uygulama sürecinin amacı, başarılı ve rekabet gücü yüksek şirketlerin oluşması ve bu sayede daha dayanıklı ve kapsayıcı ekonomilerin inşa edilmesi için yönetim kurullarının en uygun beceri, deneyim ve bakış açılarını bir araya getirecek profesyonellerden oluşmasını sağlamaktır.
Yol haritası, hem halka açık hem de kapalı şirketlerin karar alma mekanizmalarındaki cinsiyet dağılımı verilerinin toplanmasını amaçlayan bir kamuya açıklama projesi ve bu verilere dayanan yatırım yapılabilir bir endeksin kurulmasını önermektedir.
Bankayı temsilen yol haritası üzerinde çalışan EBRD Türkiye Direktörü Arvid Tuerkner şu değerlendirmede bulunmuştur: "Pandemi sonrası geleceğe hazırlanırken kapsayıcılık Türkiye'deki iş liderlerinin önceliklerinden biri olmalıdır. Türkiye'de önde gelen bir kurumsal yatırımcı olarak EBRD, kadınların Türkiye'de yönetim kurullarında daha fazla temsil edilmesi çerçevesinde çalışmaktadır. Kadınların temsili karar alma sürecine zenginlik katmakta, işe alım ve yükselme sürecinin kalitesini ortaya koymakta ve karar alıcıların etkinliğini artırmaktadır. Bunun yanında, iş gücü ve ürün ve hizmetlerin kapsayıcılığı ve sosyal uyumunu güçlendirerek sürdürülebilirliğe önemli katkıda bulunmaktadır."
IFC'nin Türkiye ve Rusya Ülke Müdürü Arnaud Dupoizat şunları ekledi: “Bu önemli girişime EBRD ve Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu ile katılmaktan son derece mutlu olduk. IFC, kurumsal yönetim kurullarında cinsiyet dengesinin güçlü bir savunucusudur. Farklı cinsiyetlerin temsili, sosyal bir zorunluluk olmayı uzun zamandır geride bıraktı ve iklim değişikliği risklerinin ele alınması ile olumlu ilişkisinin kanıtı da dâhil olmak üzere işletmeler için iyi olduğu kanıtlandı. Şirket yönetim kurullarındaki cinsiyet eşitliğini Türkiye'deki çevresel, sosyal ve yönetişim gündeminin önemli bir bileşeni olarak görüyor ve Türk özel sektör paydaşlarını, yönetim kuruluna kadınların katılımının artmasının önünü açmak için bu kapsamlı yol haritasını kullanmaya teşvik ediyoruz."
TOBB adına Başkan Rıfat Hisarcıklıoğlu ‘’Kurulumuz, bugün 7 bini aşkın üyesiyle dünyanın en geniş kadın girişimci ağlarından birisi olarak, ülkemizde kadın girişimci sayısının artırılması ve kadınların iş yaşamlarında güçlenmeleri yönünde faaliyetler gerçekleştiriyor. Bu anlamda profesyonel olarak çalışan kadınların sayısının artırılması ve yönetim kademelerinde daha fazla kadının temsil edilmesi önceliklerimiz arasında yer alıyor. Kamu ve özel sektör işbirliğiyle hazırlanacak yol haritasının uygulanması noktasında her türlü işbirliğine hazırız’’ şeklinde görüşlerini bildirdi.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü şu değerlendirmede bulundu: “Bakanlık olarak kadınların şirketlerin yönetim kurullarında temsilinin arttırılmasını oldukça önemsiyoruz. Nitekim 11. Kalkınma Planında bu konuya ilişkin açık bir yönlendirme olduğunu da görüyoruz. Biz de kurumsal olarak oluşturduğumuz Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planında bu konuya yönelik somut bir faaliyete yer verdik. Bundan sonraki süreçte de Bakanlık olarak, kadınların özel sektörde yönetim ve karar alma mekanizmalarında daha yüksek oranda yer almalarını sağlayacak her türlü çalışmayı desteklemeye devam edeceğiz.”
Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı Ali Fuat Taşkesenlioğlu “Yönetim kurullarında farklı görüş ve deneyimlerin yer alması ve özellikle kadın temsilinin artması çalışmalarını sermaye piyasalarının sürdürülebilir kalkınmaya katkısı çerçevesinde değerlendiriyor ve destekliyoruz. İş dünyasında kadın temsili ve katılımını artırma amacıyla kadınlara eşit fırsatların sunulması çalışmaları, verimlilik ve uzun vadede finansal değer bakımından önem taşımaktadır” görüşünü paylaştı.
TÜSİAD adına Başkan Simone Kaslowski konu ile ilgili görüşlerini ‘’TÜSİAD olarak kadınların ve erkeklerin ekonomik yaşama, karar alma mekanizmalarına, siyasete ve toplumsal hayata eşit katılımının bir ülkenin demokrasi ve kalkınma düzeyinde belirleyici bir faktör olduğuna inanıyoruz. Kadınların ekonomide ve çalışma hayatında güçlenmeleri hedefiyle özel sektöre yönelik projeler hayata geçiriyoruz. Araştırmalar, kadınlara yönetim kurullarında ve üst yönetimde daha çok alan açan şirketlerin yüksek katma değer yaratma, kurumsal performans ve karar alma süreçlerindeki etkinlik bakımından daha başarılı olduğunu gösteriyor. Türkiye’de kadınların iş hayatında üst düzeyde rol almaları önündeki engelleri ortadan kaldırmak ve iş hayatının her alanında cinsiyet eşitliğini sağlamak için kamu, özel sektör, sivil toplum ve uluslararası yatırımcı kurumların iş birliğiyle bütüncül uygulamaları bir yol haritası ile hayata geçirmenin önemine inanıyoruz’’ sözleri ile paylaştı.
Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Ece Börü: “Bir yönetim kurulunun gerçek anlamda etkili kararlar alabilmesi ve kalıcı değer yaratabilmesi için farklı yetkinlik ve bakış açılarına ve cinsiyet dengesine sahip olması önem taşıyor. Bu yönde bir kültür değişikliği yönetim kurullarının genel performansını da artırıyor. Kurul üyeleri arasında cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında ise iletişim ağlarının kurulması ve kurumsal hayattaki kadınların desteklenmesi en etkin yöntemler olarak öne çıkıyor. Kararlı politikalar, hedefe yönelik eğitim, gelişim ve deneyim kazandırma programları ile yönetim kurullarında bakış açısı çeşitliliğini ve cinsiyet eşitliğini destekleyen modellerin yüksek performanslı ve sürdürülebilir bir yönetişimi de beraberinde getireceğine inanıyoruz” dedi.
%30 Kulubü Küresel Başkanı Anne Cairns; “Türkiye’de şirket yönetim kurullarında ve üst yönetiminde kadınların daha fazla yer almasını teşvik eden Yol Haritasının geliştirilmesinde %30 Kulübü Türkiye ekibinin de katkı vermiş olmasından büyük memnuniyet duydum. Kadınların iş kararlarına katılımı şirketlerin sosyal ve çevresel performansını ve kadınların işgücüne sürdürülebilir katılmını arttırdığı gibi toplumda da eşitlik ve kapsayıcılık ideallerinin yayılmasına hizmet eder” dedi.