Sabancı Üniversitesi Uluslararası Kuantum Yılı ELSA Küresel Etkinliğine Ev Sahipliği Yaptı

Sabancı Üniversitesi; Kuantum Teknolojilerinin Etik, Yasal ve Sosyal Yönleri (ELSA) konusunda Uluslararası Kuantum Yılı Küresel Etkinliğine ev sahipliği yaptı. 20-21 Kasım’da Altunizade Dijital Kampüs’te gerçekleşen etkinlik; kuantum teknolojilerinde ELSA alanında önde gelen uzmanları, topluluk organizatörlerini ve akademisyenleri bir araya getirdi.  
 

Sabancı Üniversitesi Araştırmadan Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Yıldız’ın ev sahipliğinde gerçekleşen etkinlik; dünyanın farklı bölgelerinde (Avrupa, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Sahra Altı Afrika) düzenlenen altı bölgesel çevrimiçi çalıştayın zirvesi niteliğindeydi.
 

Açılış konuşmasını Burç Mısırlıoğlu yaptı

Uluslararası Kuantum Yılı (IYQ) ELSA Küresel Etkinliği; Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Araştırmadan Sorumlu Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Burç Mısırlıoğlu’nun açılış konuşmasıyla başladı. Konuşmasında 100 yıllık kuantum tarihine değinen Mısırlıoğlu, teorik ve teknolojik açıdan kuantumun kilometre taşlarını anlattı. Sabancı Üniversitesi Fizik Programı Öğretim Üyelerini, dünyanın dört bir yanından etkinliğe katılan konuklara tanıtan Burç Mısırlıoğlu; Üniversitemizde Fizik Programı kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar, workshoplar ve ulusal/uluslararası organizasyonlarla iş birlikleri hakkında bilgiler verdi. 
 

“Kuantum devriminin eşiğindeyiz”

Mısırlıoğlu’nun ardından konuşma yapan Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Gedik, kuantumun temellerinin 100 yıl önce atıldığını ancak son 80 yıldır günlük yaşamımızın bir parçası olduğunu anlattı: “Transistörlerin 80 yıl önce icat edilmesi hayatlarımızı değiştiren çok önemli bir adımdı. Şimdi ise kuantum teknolojisiyle ikinci bir devrimin eşiğindeyiz. Bugün bu teknolojiyi kimlerin kullanacağının yanı sıra etik yönlerini ve sosyal yaşamımıza etkilerini ele aldığımız bir konferansa ev sahipliği yapmaktan çok mutluyuz” dedi. 
 

Etkinliğin ilk gününde ilk olarak; Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Araştırmacısı ve QTürkiye co-koordinatörü Özlem Salehi Köken, QTürkiye’nin çalışmalarına dair bir sunum yaptı. Ardından GESDA Girişim Geliştirme Birimi Başkanı Dr. Mira Wolf-Bauwens, Delft Teknoloji Üniversitesi’nden Pieter E. Vermaas ve Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü’nden Zeki Can Seskir; kuantum teknolojilerinin etik, hukuki ve sosyal etkilerine dair araştırmaları ele aldıkları sunumlar gerçekleştirdiler. 

Daha sonra kuantum araştırmalarının bölgesel ve küresel sonuçlarının değerlendirildiği oturumda; Quantum Ethics Project’in kurucusu Bruna Shinohara de Mendonça Kuzey Amerika, Münih Teknik Üniversitesi’nden Fabienne Marco Avrupa, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Arsev Umur Aydınoğlu ise Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesine dair sunumlar yaptı. 

Etkinliğin ilk günü; Malezya Monash Üniversitesi’nden Clarissa Ai Ling Lee’nin Asya, Şili Üniversitesi’nden Carla Hermann Avigliano’nun Güney Amerika, Winneba Üniversitesi’nden Dorcas Attuabea Addo’nun ise Sahra Altı Afrika bölgesindeki kuantum çalışmaları ve araştırmalarını ELSA açısından ele aldıkları sunumlarla devam etti. Gün sonunda ise American Physical Society’den Claudia Fracchiolla, dünya çapındaki Uluslararası Kuantum Yılı etkinlikleri hakkında bilgiler paylaştı. 

Teknoloji şirketleri ve hükümetlerin ELSA boyutundaki rolü

Etkinliğin ikinci günü; IBM’in eski Sorumlu Kuantum Bilişimi Lideri Mira Wolf-Bauwens, Microsoft Türkiye’den Büşra Kamiloğlu ve Vernewell Group’tan Malak Trabelsi Loeb’in, büyük teknoloji şirketleri ve endüstrinin kuantum teknolojilerinin etik, hukuki ve sosyal boyutlarındaki rolünü inceleyen sunumlarıyla başladı.

Ardından hükümetlerin kuantum teknolojilerinin ELSA boyutundaki rolünün ele alındığı oturumda; IISS Europe’dan Dongyoun Cho, Karlsruhe Teknoloji Enstitüsü’nden Adrian Schmidt, ve Hindistan QET Konseyi’nden Shantanu Sharma sunumlarını gerçekleştirdi. Oturum, Ayşe Ayda Gerçek moderatörlüğündeki değerlendirme bölümüyle tamamlandı. 

Daha sonra Bruna Shinohara de Mendonça, Carla Hermann Avigliano, QLibya kurucusu Abdulmalek Baitumal ve Young Pugwash’tan Nicolas Ayala Arboleda; yaptıkları sunumlarla bilim iletişimi ve erişim faaliyetlerinin kuantum teknolojilerinin ELSA boyutundaki rolünü ele aldı. Oturumun kapanışında, Arsev Umur Aydınoğlu moderatörlüğünde bir değerlendirme yapıldı. 
 

Etkinlik, “Sorumlu Bir Kuantum 10 Yılı İçin Yol Haritası” başlıklı açık tartışma oturumu ile sona erdi.