Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği Programı Misafir Öğretim Üyemiz Süha Orhun Mutluergil, "Linearizability Checking Via Symbolic Reasoning" projesiyle Amazon Araştırma Ödülü kazandı.
Süha Orhun Mutluergil, Amazon tarafından dünya genelinde verilen Amazon Araştırma Ödülü’nü kazanan 26 araştırmacıdan biri oldu. Yapay zeka (Alexa Fairness in AI) ve otomatik akıl yürütme (AWS automated reasoning) üzerine yapılan projelerin değerlendirmeye alındığı Amazon Araştırma Ödülleri Bahar 2021 döneminde ödül kazananlar arasında Columbia, Yale, MIT, Stanford gibi üniversitelerden araştırmacılar yer aldı.
Koşut zamanlı programların doğruluğunun matematiksel ve mantıksal yöntemlerle ispatlanması için teknikler ve araçlar geliştirilmesi üzerine çalışan Mutluergil, ödül kazanan "Linearizability Checking Via Symbolic Reasoning" projesiyle ilgili şu açıklamada bulundu: “Günümüzde gittikçe yaygınlaşan bulut bilişim hizmetlerinden biri de dağıtık veri tabanları ve veri saklama hizmetleri. Bu hizmetler kullanıcıların verilerini genellikle anahtar-değer (key-value) çifti şeklinde dünyanın çeşitli bölgelerindeki veri merkezlerinde saklarlar. Hızlı erişim sağlanabilmesi ve herhangi bir arıza durumunda verinin kaybolmaması için farklı bölgelerde verinin replikaları (kopyaları) tutulur.
Amazon Araştırma Ödülü ile desteklenecek olan "Linearizability Checking Via Symbolic Reasoning" isimli projede Amazon S3 gibi dağıtık anahtar-değer depolarının (distributed key-value store) çizgisellenebilirlik (linearizability) tutarlılık koşulunu sağlayıp sağlamadığını kontrol etmek için, sembolik akıl yürütmeye dayalı yöntemler ve araçlar geliştireceğiz. Çizgisellenebilirlik, son dönemlerde yaygın olarak kabul gören ve birçok dağıtık veri deposu tarafından kullanıcılara sunulan bir tutarlılık modelidir. Kısa zaman önce Amazon S3 de bu tutarlılık modelini desteklemeye başladı. Dolayısıyla, bu proje kapsamında geliştirilecek yöntem ve araçlar hem S3'nin çizgisellenebilirlik koşulunu doğru olarak gerçekleyip gerçeklemediğini kontrol etme imkanı sağlayacak hem de çizgisellenebilirliğin formel tanımına dayalı bir kontrol mekanizması olduğu için kullanıcıların karmaşık durumlarda bu tutarlılık mekanizmasından beklentilerinin doğru olup olmadığını kontrol etme imkanı verecek.”
Endüstri-Akademi İşbirliğinin Güzel Bir Örneği
Ödül alan çalışmanın endüstri-akademi işbirliğinin güzel bir örneğini oluşturduğunu belirten Mutluergil, proje kapsamında üniversitemizin lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin de çalışacağını kaydetti. Mutluergil, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Hem akademik değeri olan kuramsal bir sorunun çözümü üzerinde çalışılarak evrensel bilgi birikimine katkı sağlanacak hem de gerçek hayatta kullanılan büyük ölçekli sistemlerde kullanılabilir bir araç geliştirilecek. Öğrencilerin, Amazon gibi büyük bir şirkette yapılan çalışmaları tanıma, bu çalışmalara katkı sağlama ve şirket çalışanlarıyla etkileşime geçme şansları olacak. Ayrıca bilgisayar biliminin temel konuları üzerinde kendilerini kuramsal olarak geliştirme imkanı bulacaklar. Bu projenin yarattığı etkiyle, önümüzdeki yıllarda Amazon ile olan işbirliğinin arttırılması, endüstri-akademi işbirliğine dayalı daha kapsamlı projelerin yapılması mümkün hale gelecek. Dolayısıyla, sonraki yıllarda daha çok öğrencimiz Amazon ile etkileşime geçme ve birlikte yapılan çalışmalarda yer alma imkanı yakalayacaklar. Üniversitemizin Amazon ve diğer dünya lideri şirketlerle etkileşiminin artması ve gittikçe önem kazanan mekanik akıl yürütme yöntemleriyle koşut zamanlı programların doğrulanması konusunda birlikte projelerin gerçekleştirilmesi mümkün olacak.”
Alanında başarı gösteren akademisyenleri ve araştırmacıları desteklemek amacıyla 2015 yılından bu yana verilen Amazon Araştırma Ödülleri, Amazon'un çalışma alanları ile ilgili olan robotik, makine öğrenmesi (machine learning), güvenlik ve otomatik akıl yürütme (automated reasoning) gibi bilgisayar biliminin önde gelen araştırma alanlarında yürütülen projeleri değerlendirmeye alıyor. Ödül programı kapsamında bugüne kadar 28 ülkede 150 üniversiteden 400'den fazla araştırmacıya ödül verildi. Ödül kazanan projelere fon yardımı yapılması ve AWS bulut bilişim sistemlerinde kullanmak üzere krediler verilmesinin yanı sıra projede çalışan araştırmacılar Amazon'daki danışman araştırmacılarla etkileşim içinde olacak ve Amazon etkinlik ve eğitim programlarına katılabilecek.
***
Süha Orhun Mutluergil Kimdir?
Süha Orhun Mutluergil lisans ve yüksek lisans eğitimini Sabancı Üniversitesi Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği programında tamamladı. Doktorasını Koç Üniversitesi'nde Dr. Serdar Taşıran ile birlikte koşut zamanlı programların kuramsal yöntemler kullanılarak doğrulanması üzerinde yaptı. Daha sonra, iki yıl boyunca Paris'te Universite de Paris'teki Temel Bilgisayar Bilimleri Araştırma Enstitüsü’nde (IRIF) doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştı. 2020 Ekim ayından itibaren üniversitemizde, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Bilgisayar Bilimi ve Mühendisliği programında görev yapıyor.