Sabancı Üniversitesi mezunlarından Baylor College of Medicine Öğretim Üyesi Akdes Serin Harmancı, beyin tümörlü hastaların yaşam sürelerinin tahmin edilmesine yardımcı olabilecek önemli bir buluşa imza attı.
Baylor College of Medicine Nöroşirürji Bölümü'nden Türk bilim insanı ve Sabancı Üniversitesi mezunu Dr. Akdes Serin Harmancı, aralarında Teksas Üniversitesi'nden Arif Özgün Harmancı gibi Türk bilim insanlarının da bulunduğu bir grup araştırmacıyla birlikte, spesifik tümör hücrelerinin tanımlanmasının hasta sonuçlarının anlaşılmasında kilit rol oynayabileceğini keşfetti. Yaygın ve agresif bir beyin tümörü olan gliomlara odaklanan araştırma sonucunda hem glial hem de nöronal hücre özellikleri içeren tümörlerin daha iyi hayatta kalma oranlarıyla ilişkili olduğu tespit edildi.
Dr. Harmancı, “yama dizilimi” adı verilen yenilikçi profilleme tekniklerinin tümör hücrelerinin kapsamlı bir analizine olanak sağladığını belirterek, şunları ekliyor: “Bu profilleme sonucunda tek bir hücrenin morfolojisi, elektriksel aktivitesi ve içindeki genlerin ne kadar aktif olduğuna dair bilgi edindik. Bu profilleme sonucunda elimizde çok büyük bir veri seti oluştu. Bu büyük veriyi anlamlandırmak için beyin tümörlerine özel çeşitli algoritmalar ve programlar geliştirdik. Bu programlar ve algoritmalar sayesinde, bu tümör hücrelerinin bir kısmının hem glia hem de nöron özelliklerine sahip olduğunu tespit ettik."
Bu ilerlemenin, yalnızca hayatta kalma tahminlerini iyileştirmekle kalmayıp, aynı zamanda bireysel hastalar için özel tasarlanmış ilaçlar gibi daha kişiselleştirilmiş tedavi seçeneklerine de yol açması bekleniyor.
Prestijli Cancer Cell dergisinde yayınlanan araştırmaları, disiplinler arası yaklaşımıyla tıp camiasında dikkat çekti. Harmancı, araştırmaları sırasında ortaya çıkan devasa veri kümelerini anlamlandırmada yapay zeka ve büyük ölçekli veri analizinin rolünü vurguluyor. Biyoloji, bilişim ve yapay zekanın bir araya getirilmesinin, kanser tedavisinde nasıl devrim yaratabileceğinin altını çiziyor. Araştırma ekibi, bu keşfin özellikle gliomlar için hedefe yönelik tedavilerin geliştirilmesinde olmak üzere gelecekteki klinik uygulamaların önünü açacağı konusunda iyimser.
Doktora çalışmalarını Berlin’de Max Planck Institute’de yapan ve doktora sonrası çalışmalarını Yale Üniversitesi’nde tamamlayan Harmancı, Türkiye'de aldığı güçlü akademik temellere de teşekkür ediyor. Benzer çığır açıcı araştırmaların, daha fazla destek ve iş birliği ile Türk üniversitelerinde de yürütülebileceğini umduğunu ifade ediyor. Çalışma, Türk bilim insanları için küresel tıbbi araştırma arenasında önemli bir kilometre taşını temsil ediyor ve kanser tedavisinde ilerlemeler için yeni kapılar açıyor.