Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Ersin Göğüş’ün de mensubu olduğu ekip, dünyanın en büyük radyo teleskobunu kullanarak evrenin en gizemli olaylarından hızlı radyo patlamalarını anlamada önemli aşama sağladılar. Sabancı Üniversitesi ile Çin ve ABD’den 17 enstitüye mensup ekibin elde ettiği bu önemli bulgular Science Advances Dergisi’nin 28 Temmuz 2023 tarihli sayısında yayınlandı.
Hızlı Radyo Patlamaları radyo dalga boylarında mili saniyeler içinde gerçekleşse de uzak galaksilerden ulaşan en şiddetli sinyaller olarak ilgi çekmeye devam ediyor. Son on yılda yapılan çalışmalar bu olayları anlamamıza büyük katkı sağladı. Ancak patlamamaların tetikleyicisinin ne olduğu gibi önemli sorular hala cevap arıyor.
28 Nisan 2020 günü Samanyolu galaksisinde, magnetar olarak sınıflanan çok şiddetli manyetik alana sahip nötron yıldızından gözlenen hızlı radyo patlaması bilimin bu alanındaki gelişme seyrini tümden değiştirdi. Bu olay sayesinde bazı radyo patlamalarının kaynağının nötron yıldızları olduğu, çok şiddetli manyetik alanlarının bu olaylarda önemli rol oynadıkları anlaşıldı.
SGR J1935+2154 adı verilen magnetar bu olayı takiben yer bazlı ve uydu teleskopları ile yakın takibe alındı. Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Ersin Göğüş’ün de aralarında bulunduğu ekip, Çin’de bulunan ve 500 metre çapı ile Dünya’nın en büyük radyo teleskobu olan FAST ile kaynağı gözlemledi. FAST ile eş zamanlı olarak bu magnetardan, Ersin Göğüş’ün yürütücüsü olduğu proje kapsamında Avrupa Uzay Ajansı’nın XMM-Newton uydu teleskobu ile X-ışını verileri de toplandı. Yapılan detaylı incelemeler ışığında hem SGR J1935+2154’ın emisyon özellikleri hakkında çarpıcı bulgular ortaya çıktı, hem de uzak galaksilerden gözlenen hızlı radyo patlamalarının doğası daha da aydınlandı.