Sakıp Sabancı Müzesi’nin Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu ile Resim Koleksiyonu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde üretilmiş nadir eserleri barındırmaktadır.
Sakıp Sabancı Müzesi’nin Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu ile Resim Koleksiyonu’nda çeşitli malzemeler üzerine resmedilmiş İstanbul ve Boğaziçi manzaraları bulunmaktadır.
Hattatların yazı araçlarını taşıdıkları, ahşap bir yazı kutusu, kapağının üzerinde ve içinde yer alan resimlerle öne çıkmaktadır. Yazı kutusunun kapağının iç yüzeyini kaplayan resimde, art arda kemerli bir yapının içinden, arka plandaki denize doğru uzanan bir manzara görülür. Mimari ayrıntılarda bir perspektif denemesi yapılmıştır. Yapının genişçe açıklığından arka planda görülen baldaken dikkat çekicidir. Denizdeki yelkenli gemiler, uzaklardaki adaları andıran kara parçaları ve üzerlerindeki yapılar ve uçan kuşlar incelikle işlenmiş ayrıntılardır.
18. yüzyılın ikinci yarısında Batılılaşma döneminin etkisiyle görülmeye başlayan, iç mekân duvarlarında barok süslemelerin arasına yerleştirilen manzara resimlerinin küçük boyutlu örneklerinden olan bu yazı kutusu resimlerini, duvar resimlerindeki benzerlerine bakarak 19. yüzyılın başlarına tarihlemek mümkündür.
19. yüzyılda duvarlardaki manzara resimleri tuvallere taşınmıştır. Sakıp Sabancı Müzesi Koleksiyonu’ndaki, Davit Çıracıyan’ın resmettiği Sarayburnu Önünde Gemiler adlı tablo, en güzel İstanbul resimlerinden biridir.
Davit Çıraciyan, resim sanatını İstanbul’daki çeşitli resim atölyelerinde öğrenmiştir. Dolayısıyla, Paris’e giderek oradaki atölyelerde çalışan diğer Osmanlı ressamlarından farklı olarak, yerel bir üslup edinmiştir. Mısır, Fransa, İngiltere, İsviçre ve Avusturya’ya yaptığı seyahatlerde, dönemin sanat akımlarını ve sanatçılarını tanıma fırsatı bulmuştur.
Sarayburnu Önünde Gemiler tablosu, Batılı ressamların çok sık resimlediği, sadece Sarayburnu’na odaklanmış İstanbul tasvirlerinin bir benzeridir. Şüphesiz Çıracıyan, İstanbul’da çalıştığı yabancı sanatçıların atölyelerinde benzer İstanbul tasvirleri ile sık sık karşılaşmıştır. Sarayburnu tasvirinde Topkapı Sarayı, Sultanahmet Camii ve Ayasofya ilk bakışta seçilir. Topkapı Sarayı’na ait yapıların denize ulaştığı Sarayburnu sahili, kayıkhaneler, yelkenliler, kadırgalar ve o dönemde yeni yeni kullanılmaya başlanan buharlı gemiler, Çıracıyan’ın resminde belgelenmektedir. Saray bahçesinin etrafını çeviren surları ve diğer yapıları betimlemesi dolayısıyla, resim Sarayburnu’nun 19. yüzyılın sonlarındaki durumunu yansıtmaktadır.
Çıracıyan’ın manzara resmi, renk ve fırça kullanımı ile oldukça naif ve zarif, fotoğraf etkisi bırakan bir İstanbul resmidir. Ahşap yazı kutusundaki manzaraya benzer şekilde, durağan bir görüntüdür.
Birbirinin devamı niteliğindeki bu iki koleksiyon arasındaki bağlantıları keşfetmek içintıklayınız.