Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi’nin (SU Gender) İstanbul İsveç Başkonsolosluğu desteğiyle; demokrasi, akademik özgürlük, toplumsal cinsiyet eşitliği ve feminizm alanlarında öncü çalışmalar yapan Şirin Tekeli anısına düzenlediği “Şirin Tekeli Araştırma Ödülü” 2018 yılı sahiplerini buldu. Ödül töreni, Şirin Tekeli’nin bıraktığı zengin mirasın yaşaması, paylaşılması ve çeşitlenmesi amacıyla düzenlenen konferans kapsamında yapıldı.
Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi’nin (SU Gender) geçen yıl hayatını kaybeden Şirin Tekeli anısına İstanbul İsveç Başkonsolosluğu desteğiyle düzenlediği Araştırma Ödülü’nü kazanan genç araştırmacılar, 1 Aralık 2018, Cumartesi günü Minerva Palas’ta düzenlenen konferansla açıklandı. Türkiye’de toplumsal cinsiyet odaklı araştırmaları desteklemeyi ve teşvik etmeyi amaçlayan Şirin Tekeli Araştırma Ödülü’nü Merve Kutuk-Kuriş, Petek Onur, Caner Hazar alırken; Nazife Koçukoğlu, Cemile Gizem Dinçer, Bermal Küçük, Rüya Telli, Burcu Bakö, Cansu Tekin, Elifcan Çelebi ise Araştırma Teşvik Ödülü’ne layık görüldü.
Ödüle, doktora öğrencileri ile doktora derecesini tamamlamasının üzerinden en fazla 15 yıl geçmiş araştırmacıların başvuruları kabul edildi. Gönderilen araştırma önerileri, üniversiteler arası bir seçici kurul tarafından uluslararası akademik kriterler temel alınarak değerlendirildi. 2018 Seçici Kurulu Yeşim Arat, Fatmagül Berktay, Sibel Irzık, Deniz Kandiyoti ve Ayşe Öncü’den oluştu.
Şirin Tekeli’nin çok katmanlı mirasını genç araştırmacılarla paylaşmak istiyoruz
Konferansın açılış konuşmasını yapan SU Gender Direktörü Ayşe Gül Altınay, Şirin Tekeli’nin çok katmanlı mirasını bu ödülle birlikte genç araştırmacılarla paylaşmak ve çeşitlendirerek çoğaltmak istediklerini ifade ederek sözlerine şöyle devam etti:
“Şirin Tekeli pek çoğumuz için feminizmin ilk adıydı. Herkesi kucaklayan, tüm kadınlara ve kadınlık hallerine – en güçlü itirazlarını yaparken bile – sevgiyle yaklaşan, her sözü ve duruşuyla cesaret, heyecan ve ilham aşılayan Şirin Tekeli’nin yapmaya, kurmaya, herkesi kapsamaya, bir araya getirmeye, dayanışmaya ve hayatı derinden dönüştürmeye odaklanan feminizmi yolumuzu açmaya devam ediyor.“
Şirin Tekeli gibi Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi’ne uzun yıllar emek vermiş, aynı zamanda Türkiye’nin ilk akademik kadın çalışmaları merkezi olan İstanbul Üniversitesi Kadın Çalışmaları Merkezi’nde de uzun yıllar çalışan, İstanbul Üniverstesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Fatmagül Berktay ise “Eşitliğe ve Özgürlüğe Adanmış Bir Yaşam“ temalı konuşmasında, Şirin Tekeli’nin bireysel ve entelektüel cesaretinden; ilkelerine bağlılığından; kendini eleştirmekten ve zaaflarını paylaşmaktan çekinmediğinden bahsetti, Tekeli’nin hayatı boyunca ne kadar çok kadına ilham ve güç verdiğini, hayatı dönüştürmeye odaklanan ne kadar çok alan açtığını anlattı.
2017’de ilk kez düzenlenen Şirin Tekeli Araştırma Ödülünü alan araştırmacıların sunum başlıkları şöyleydi:
- Müştereği Kurmak: Türkiye'de Kolektif Mekanlarda Kadınlar
- Ankara'daki Yerel Yönetimlerin Kadınlara Yönelik Toplum Merkezleri Üzerine Bir İnceleme
- İttifak, Dayanışma ve Çelişki Kavramları Işığında Türkiye Kadın/Feminist Hareketleri
- Çürüğün Üretimi: Yayla Coğrafyasında Türler Arası Karşılaşmalar ve Cinsiyet
- Maden İşçisiyle "Ev"li: Burada Kadınlar Hiç Durmaz Kızım
- Bir Bellek Mekanı Olarak Nazilli Sümerbank Basma Fabrikası’nda Çalışan Kadınların Gündelik Hayatı
- Hayatta Kalmak, Ayakta Kalmak, Adaleti Aramak: Ağır Ceza Mahkemelerinde Kadınlar
- Osmanlı Kadın Yazarlık Alanı (1895-1908)
- Türkiye Yayıncılık Hayatının Yeni Aktörleri Olarak Kadın Çevirmenler: Dilin, Kuramın ve Mesleğin Dönüşümü (1980-2002)
- Bir Buluşma Yeri Olarak Ev: Aliye Berger’in Narmanlı Han’daki Atölye-Apartmanı Üzerinden 1950’ler Türkiye’sinde ‘İdeal Ev’e Bakış
Şirin Tekeli Hakkında:
Haziran 2017’de aramızdan ayrılan Şirin Tekeli, arkasında çok zengin bir miras bıraktı. 1978 yılında alanında bir ilk olarak İstanbul Üniversitesi’nde yazdığı doçentlik tezi Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat (İletişim, 1982) ve Türkiye’de feminist kadın çalışmalarının ilk disiplinlerarası derlemelerinden olan 80'ler Türkiye'sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (İletişim, 1990) kitaplarının yanı sıra, 1980’lerin başında Somut gazetesinde yazdığı ilk feminist yazılar, Fransızca ve İngilizce’den çevirdiği 20’den fazla kadın ve demokrasi odaklı kitap ve uluslararası akademik dergi ve derlemelere yazdığı makalelerle Şirin Tekeli, kadın ve toplumsal cinsiyet çalışmalarının Türkiye’de ve Türkçe’de kurulmasına ve yerleşmesine öncülük etti.
Şirin Tekeli aynı zamanda sivil toplumun, feminist hareketin ve toplumsal cinsiyet eşitliği politikalarının kurumsallaşması ve güçlenmesi yolunda atılan pek çok adımın öncüsü ve itici gücü oldu. 1985-1990 arasında Kadınlara Karşı Her Türlü Ayırımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin (CEDAW) uygulanmasını talep eden dilekçe kampanyası, Dayağa Karşı Dayanışma Yürüyüşü, Kâriye Şenliği, Mor İğne Kampanyası ve Medeni Kanun reform çalışmalarında aktif rol oynadı. 1986’da İnsan Hakları Derneği’nin, 1989’da İstanbul Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı’nın, 1990’da Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın, 1993’te Türkiye Helsinki Yurttaşlar Derneği’nin, 1997’de Kadın Adayları Destekleme ve Eğitme Derneği’nin (KA-DER) ve Winpeace – Türk ve Yunan Kadınları Barış Girişimi’nin kurucuları arasında yer aldı.